Περί αριστείας σκέψεις

Σκέφτομαι, πόσες ζωές πρέπει να έχω για να διαβάσω και να κατανοήσω τόσες απόψεις, για ένα θέμα που σέρνεται στις μέρες μας και ταλαιπωρεί δίχως λόγο και αιτία την κοινωνία μας.
Μιλώ για τον τρόπο επιλογής σημαιοφόρου στα δημοτικά σχολεία. Κλήρωση ανάμεσα στους αριστούχους ή ανάμεσα σε όλα τα παιδιά της έκτης;
Και τι απάντηση να έχεις για ένα θέμα που θα έπρεπε να είχε λυθεί με την κατάργηση των μαθητικών παρελάσεων!
Όμως έτσι κι αλλιώς, το θέμα της αριστείας στο σχολείο, πάντα θα υπάρχει και θα είναι θέμα συζήτησης ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη. Δάσκαλοι, γονείς, μαθητές, και φυσικά το αρμόδιο υπουργείο.
Η απορία μου ήταν, είναι και φοβάμαι πως θα συνεχίσει να είναι, σε ένα σχολείο όπου τα μέσα διδασκαλίας είναι αναντίστοιχα της εποχής μας, μακριά από τις δυνατότητες των παιδιών, που οι προσλαμβάνουσες που έχουν στη προσχολική ηλικία και έξω από το σχολείο είναι απείρως πιο σύνθετες με αποτέλεσμα να καθιστούν τη διαδικασία εκπαίδευσης βαρετή και άνευ ουσίας. Και να επαφίεται στις δυνατότητες και τη διάθεση του δασκάλου να βρει τρόπο να επικοινωνήσει με τα παιδιά και να αγαπήσουν το σχολείο.

Φοβάμαι όμως πως πολύτιμες δραστηριότητες που έχουν σχέση με τον συναισθηματικό κόσμο του παιδιού, με την συναισθηματική του ευφυΐα και με την κοινωνική του ένταξη απουσιάζουν από το οργανόγραμμα του σχολείου και η αξιολόγηση ενός μαθητή γίνεται αναγκαστικά με τα περιορισμένα κριτήρια που καθορίζει η εκάστοτε εγκύκλιος του υπουργείου. Αν προσθέσεις σε αυτά και όλες τις συμβάσεις που διαμορφώνονται ανάμεσα στο δάσκαλο, τους γονείς και την κλειστή κοινωνία του σχολείου, τότε η σωστή αξιολόγηση γίνεται ένας γρίφος που απέχει παρασάγγας από την ουσία της, που είναι να αναδείξει την αξία των παιδιών που καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια, το αποτέλεσμα της προσπάθειας να είναι άξιο βράβευσης και να είναι κίνητρο να εντείνουν τις προσπάθειές τους και τα υπόλοιπα παιδιά.
Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια. Κάθε ένα από αυτά έχει τα ιδιαίτερα χαρίσματα που πρέπει να βρουν διέξοδο και να αναδειχτούν. Δυστυχώς, ο τρόπος που γίνεται η αξιολόγηση είναι ισοπεδωτικός και εξαφανίζει κάθε ιδιαιτερότητα που δεν συμμετέχει στα στενά πλαίσια του σχολικού προγράμματος.
Αυτό φοβάμαι δεν μπορεί να αλλάξει. δίχως την εκπαίδευση των ίδιων των γονιών.
Μα η πλειοψηφία των γονέων απουσιάζει από το σχολείο και δεν συμμετέχει στις δράσεις που οργανώνονται προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν μπορείς να εντοπίσεις κανένα πρόβλημα αν δεν είσαι παρών. Δεν μπορείς να δώσεις κάποια λύση, αν δεν συζητήσεις με τους άλλους που βρίσκονται στην ίδια θέση με σένα. Τα σχολεία μας δεν έχουν τα εφόδια που χρειάζονται να προσφέρουν στα παιδιά μας, γιατί εμείς δεν είμαστε εκεί για να τα ζητήσουμε. Να τα απαιτήσουμε. Σε όσα σχολεία υπάρχουν γονείς που συντονίστηκαν και βρίσκονται καθημερινά δίπλα στους δασκάλους, τα αποτελέσματα είναι θεαματικά
Όλοι μας ρίχνουμε το ανάθεμα για τα κακώς κείμενα της εκπαίδευσης στο σχολείο. Δυσανασχετούμε για την συμπεριφορά των παιδιών μας στο δρόμο, στην αγορά, στα λεωφορεία, στις διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις, απέναντι στους ηλικιωμένους, στα ζώα, στη φύση, απεκδυόμενοι της ευθύνης που βαρύνει εμάς τους ίδιους και τις επιλογές μας για το πως μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, με ποιες αξίες και ποια ιδανικά;
Η αριστεία λοιπόν δεν είναι ένα δεκάρι στον έλεγχο του σχολείου, αλλά πόσο ελεύθερο να επιλέξει το δρόμο της ζωής είναι το παιδί μας, με σεβασμό στην παρουσία των άλλων και των κανόνων που ορίσαμε.
Πόσο χαρούμενο και ευτυχισμένο είναι το παιδί μας με όλα αυτά που κάνει.
Πόσο κοντά του είμαστε με πλήρη συναίσθηση της παρουσίας του στη ζωή μας και με ανοιχτά τα αυτιά μας στα πραγματικά θέλω της ψυχής του και όχι στο "πάρε παιχνίδια να παίξεις και άσε με ήσυχο", "δες κινούμενα σχέδια για λίγη ώρα μέχρι να τελειώσω τη δουλειά", "μη βγεις στο δρόμο με τους φίλους σου, είναι επικίνδυνα", "διάβασε γρήγορα, έχουμε την όποια δραστηριότητα μετά" και πάει λέγοντας.
Αριστεία είναι να έχεις ένα παιδί που δεν θα κλάψει ποτέ γιατί ζήλεψε ένα άλλο παιδί, αλλά θα δακρύσει από συγκίνηση όταν θα αισθανθεί τη χαρά από την προσφορά του σε κάποιον που τον είχε ανάγκη.
Αριστεία είναι να έχεις ένα παιδί, που θα αγαπά τη διαδικασία της γνώσης και όχι την επιβράβευση για αυτήν την αγάπη.
Αριστεία είναι να αγαπάς το παιδί σου και τα παιδιά όλων σαν να ήταν δικά σου.
Αριστεία είναι να αγωνίζεσαι για τα δικαιώματα όλων και όχι μόνο για την αριστεία του παιδιού σου.
Γιατί η ευτυχία ανθίζει και διαρκεί όταν υπάρχουν οι συνθήκες για πολλούς να είναι ευτυχισμένοι.
'Όταν ανθίζει για έναν είναι εφήμερη.

* η φωτογραφία, είναι εγκατάσταση στο μουσείο σύγχρονης τέχνης "Θεόδωρος Παπαγιάννης" στο Ελληνικό Ιωαννίνων.